Echte tonderzwam - Fomes fomentarius
Beschrijving
Vruchtlichaam
meerjarig, hoef- tot consolevormig, 10-30 x 5-20 cm, 10-25 cm dik, met
een stompe, viltige groeirand. Bovenzijde concentrisch gezoneerd, kaal,
met 1-2 mm dikke, donkerbruine korst, oker- of roodbruin tot licht- of
donkergrijs.
Buisjes
per laag 2-8 mm, lichtbruin. Poriën 3-4 per mm, rond, crème tot
lichtoker of bruinachtig. Vlees kurkachtig tot vezelig, taai,
lichtbruin. Geur aangenaam.
Sporeekleur wit.
Voorkomen
Op stammen van berken en beuken, soms op populieren en lindes.
Parasitair, (Saprofiet).
Status
Vrij algemeen.
Verwante en/of gelijkende soorten
jonge Fomes fomentarius
Phellinus igniarius
Fomitopsis pinicola
Extra informatie
Voor
de uitvinding van de lucifer werden de kernen van jonge Echte
tonderzwammen geklopt tot een pluizig, zacht geheel, de tondel. De
tondel werd samen met vuurstenen in een tondeldoos meegenomen. Met de
vonken van tegen elkaar geslagen vuurstenen werd een plukje aangestoken,
waarna met de smeulende tondel een houtvuur kon worden aangeblazen. Uit
de kern gesneden schijven werden tot een soort juchtleer bewerkt,
waarvan dameshandschoenen en wondlappen werden gemaakt. Tegenwoordig
worden er nog hoedjes van gemaakt.
Vroeger werd de Echte
tonderzwam gebruikt bij de behandeling van tuberculose. Het effect was
uitsluitend een vermindering van het door de ziekte veroorzaakte
nachtelijke zweten.
Door het mycelium van de Echte tonderzwam veroorzaakte witrot in een liggende beukenstam.
Bij
een verandering van positie, bijvoorbeeld door het omvallen van de
aangetaste boom, zijn sommige houtzwammen in staat om een nieuw vruchtlichaam te vormen, haaks op het oude vruchtlichaam, dat wil zeggen met de buisjes opnieuw loodrecht naar de aarde gericht (geotropie).